TP - Bà Phạm Thị Lưu (SN 1950) và bà Võ Thị Liệu (SN 1950), đều trú ở bản Chiềng Ban (xã Châu Thắng, huyện miền núi Quỳ Châu, Nghệ An). Hai cựu thanh niên xung phong (TNXP) sống những ngày khó khăn nơi núi rừng miền tây xứ Nghệ.
Một-mình giữa đại nghìn Mất cả ngày trời chúng tôi mới đặt chân tới bản Chiềng Ban. Hỏi đường tới nhà bà Lưu, một vài bà con bản nói, các chú thấy nhà nào nghèo đói đặc biệt là nhà bà ấy. Từ dưới chân núi nhìn lên, nhà bà Lưu chẳng khác nào ngôi nhà “chị Dậu”. Chỉ là bao nhiêu tấm lá cọ được lợp phủ lên trên bốn bên làm mành tre che đậy|che chở. Có người hay tin phóng viên muốn tìm gặp, bà Lưu chạy từ nương rẫy trong rừng về vội vã xô phên cửa mời chúng tôi vào nhà. Căn hộ của bà Lưu nên gọi “túp lều” thì đúng hơn. Không có bàn ghế. Bà Lưu mời chúng tôi ngồi bệt giữa nền BĐS và đưa cho xem bộ hồ sơ về quá khứ đi TNXP của mình kèm theo cuốn sổ hộ nghèo nàn. “Khá nhiều hôm trời mưa to ướt đẫm, tôi phải ngồi dậy thức thâu đêm, rồi quàng lấy áo mưa tìm góc nhà ngồi đặng tránh ướt. Chỉ cần trận gió nhẹ là đã tốc hết mái lên rồi nên mỗi mùa bão lũ đến là nằm lo ngủ không được . Vì cứ sau một trận mưa là nhà ở lại nhão nhoẹt nền đất, nấu nướng không đỏ được lửa mà nấu nướng”. Cựu thanh niên xung phong Phạm Thị Lưu sinh ra và lớn lên trong -nhà cư dân tộc Thổ, trú ở xã Nghĩa Quang (huyện Nghĩa Đàn), cùng với bao bầu bạn trang lứa, năm 1972 bà Lưu xung phong xuất phát tham-gia TNXP. Sau khi tham-gia đơn vị 2712- N-271 -P27 Tổng đội TNXP Nghệ An thì bà Lưu được điều vào Bình -Trị -Thiên để phục vụ kháng chiến. Các ngày nằm trong tuyến lửa, bao đồng đội của bà đã hy sinh nằm xuống mãi mãi với núi rừng. Riêng bà tốt đẹp sống sót và được đơn vị cho quay trở ra với đơn vị C327-N71-P27 đóng ở Truông Bồn, Nghệ An. Các tháng ngày tại đây cũng nhận không ít trận mưa bom, bão đạn tàn-khốc.Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, bà Lưu được xuất ngũ và trở về quê hương. Cuộc đời bà mở màn rẽ sang hướng không giống với khá nhiều trắc trở và thua thiệt. Bố mẹ tạ thế, nữ cựu TNXP phải sống với vợ chồng nhà chị gái. Năm 1979, bà Lưu lấy chồng và về định cư ở tận bản Chiềng Ban (xã Châu Thắng) từ bấy giờ tới nay. Hai vợ chồng vần vật lao động trên nương,trên rẫy, rồi vào rừng săn bắn, hái lượm quanh năm, nhưng rồi sinh sống ngày một chồng chất gian truân. Bà sinh được 5 người con, 2 trai 3 gái. Bốn đứa con đầu chưa kịp lớn thì đã lìa bỏ quê hương đi biệt vào miền Nam lập kế sinh nhai. Đúng lúc cậu trai út xuất phát tòng ngũ thì cũng là lúc ông chồng xác định li dị bà đặng đi lấy bà vợ khác cũng ở gần đó. Cuộc sống bắt đầu cay cực từ đây. Trước khi li hôn, ông chồng lặng thầm bán hết vật dụng, nhà cửa. Thấy tình huống cùng cực của một cựu TNXP, bà con bản làng đã tập trung lại dựng giúp bà căn nhà chẳng khác nào một túp lều tranh trên triền núi của bản làng Chiềng Ban. “Không ít hôm trời mưa to ướt đẫm, tôi phải ngồi dậy thức thâu đêm, rồi quàng lấy áo mưa tìm góc nhà ngồi để tránh ướt. Chỉ cần trận gió nhẹ là đã tốc hết mái lên rồi nên mỗi mùa mưa bão đến là nằm lo ngủ không được. Vì cứ sau một trận mưa là nhà ở lại nhão nhoét nền đất, nấu nướng không đỏ được lửa mà nấu bếp”, bà Lưu than vãn. Các con của bà chỉ vì cuộc sống nơi miền sơn cước nghèo túng mà lần lượt “ly hương” tìm kế sinh nhai, không hề giúp gì được cho người mẹ tội nghiệp của mình. Bước sang tuổi xế chiều, bà Lưu sớm hôm lủi thủi một mình vào ra phía túp lều tranh ở núi rừng Chiềng Ban. Được biết, chính quyền địa phương có chia cho nữ cựu TNXP này một ít qui mô đất nương rẫy để trồng lúa nhưng tuổi đã cao, sức yếu, đau ốm quanh năm nên bà Lưu không làm nổi. Bà trọng tâm phải sống nhờ vào gạo cứu đói mỗi năm trợ giúp, chia cho các hộ nghèo nàn. Tủi thân thân phận không con Bà Võ Thị Liệu (trú ở bản Chiềng Ban) cũng có tình huống cùng cực không kém gì bà Phạm Thị Lưu. Một số bà con bản làng Chiềng Ban cho biết, hai vợ chồng bà Liệu không có con. Vào tận nơi, trước mắt chúng tôi là một người đàn ông bị nghễnh ngãng tai, gọi mãi không thấy giải đáp. Một bà con địa phương tên Huyền cho hay, đó là ông Sầm Văn Châu (bà con tộc Thái- chồng bà Liệu). Ông Châu bị bịnh khiếm thính tai trước giờ. Chính vì vậy, ai nói gì ông cũng không nghe. Mặc dầudù rằng nhìn bề ngoài, căn nhà được làm từ gỗ có vẻ bề thế hơn “túp lều tranh” của nhà bà Lưu. Nhưng mục sở thị thì mới biết, nhà ở đã bị mối mọt ăn Chuẩn bị sập. Bà Liệu cho biết, đã lâu do sợ nhà sập nên hai ông bà liên tục dọn đồ ra thềm, xuống bếp để ngủ. Biết vậy, tuy-nhiên ông bà tuổi đã cao, sức yếu, bệnh tật quanh năm không biết lấy gì mà sửa lại. Được biết, bà Liệu ra đời và lớn lên ở vùng quê Diễn Thọ (huyện Diễn Châu, Nghệ An). Thuở nhỏ, bà theo bố mẹ lên vùng kinh tế mới huyện Nghĩa Đàn đặng an cư. Ngày 10/2/1967, bà đã xung phong tham-gia TNXP đặt vào chiến trường phục vụ kháng chiến. Sau đó được phân về đơn vị C53-N53-P18. Đối đãi ở các tuyến lửa Hà Tĩnh. Đến ngày 8/6/1971, bà Liệu trở về địa phương. Đến năm 1986, bà Liệu theo ông Sầm Văn Châu (trú bản Chiềng Ban, xã Châu Thắng, huyện Quỳ Châu) về làm vợ lẽ. Éo le thay, hai ông bà về sống với nhau từ đấy đến nay vẫn không có con. Đã thế, đời sống vật chất ngày một gian truân hơn, khi tuổi ông bà ngày mỗi già yếu kèm theo khá nhiều căn bệnh tuổi già đày đọa nên ông bà không còn đủ sức lao động. Họ không biết bấu víu vào đâu, hằng ngày chỉ biết sống nhờ vào làm ra mấy sào nương rẫy và gạo cứu đói hộ nghèo túng. |
